Beslenmenin asıl amacı, gün boyunca harcadığımız enerjiyi sağlamaktır. Bu enerji, yediğimiz farklı besinlerin vücutta yakılması ile elde edilir.

Besinlerin yakılması ile açığa çıkan enerji veya “yakıt” miktarına “kalori” adı verilir. Gündelik yaşantımızı sürdürebilmek için bu kaloriyi kullanırız. Beslenmemiz sırasında kaloriyi genellikle yağlardan ve karbonhidrat olarak isimlendirilen şeker, ekmek, pilav, makarna ve değişik hamur işi gıdalardan sağlarız. Ayrıca protein adı verilen ve genellikle etlerde (bazen de bitkilerde) bulunan yapıtaşları da kalori elde edilmesinde kullanılır.

Değişik yapıdaki yiyeceklerin vücudumuzda kullanılması (veya yakılması) ile farklı miktarlarda kalori (veya enerji) elde edilir. Örneğin, 1 gram yağın yakılması ile 9 kalori, 1 gram karbonhidratın yakılması ile 4 kalori ve 1 gram proteinin yakılması ile yine 4 kalori açığa çıkar. Yağlı gıdalar, hamur işleri ve tatlılar daha çok enerji içerdikleri için bunların yakılması ile daha çok kalori alınır. Bu tür gıdaları fazla yiyenlerde şişmanlık görülür.

Proteinler; büyüme ve gelişmenin sağlanması, dokuların onarımı ve vücut savunması içim en önemli besin türüdür. Kısmen vücuda enerji sağlamak için de kullanılır. Proteinler başlıca et, süt, yoğurt, peynir ve yumurta gibi hayvansal kaynaklı gıdalardan alınır. Bunun yanında kurubaklagiller (fasulye, bakla, nohut, mercimek), buğday, patates, pirinç gibi bazı besinlerde de protein vardır. Ancak, bitkisel proteinler, hayvansal proteinler kadar yararlı değildir.

Karbonhidratlar; ekmek, pilav, makarna, bisküvi, şeker, pirinç, patates, fasulye ve nohut gibi tahıllarda, sebze ya da meyvelerde fazla miktarda bulunan besin türüdür. Karbonhidratlar, yağlar ile birlikte vücuda enerji sağlamak için kullanılır. Gereğinden fazla alınan karbonhidratlar vücudumuzda yağa dönüşür ve bu şekilde depolanır; böylece de şişmanlığa neden olur. Karbonhidratların temelini oluşturan bitkisel gıdalarda fazla miktarda lif (posa) da vardır. Bu lifler kabızlığı, barsak tümörlerinin gelişimini kan yağlarının yükselmesini önlemede çok yararlıdır. O nedenle, sebze ve meyvelerin bol miktarda yenilmesi sağlıklı bir beslenme şeklidir. Yine aynı nedenle, meyve suyu içmek yerine meyvenin kendisinin yenilmesi daha yararlıdır. Bu lifleri fazla miktarda içerdiği için kepekli ekmek yenilmesi de değişik hazım bozuklukları için faydalı olur.

Yağlar; günlük kullanımda tereyağı, margarin ve sıvı bitkisel yağlar ile kırmızı et, tavuk ve balık gibi gıdalarda bulunan yağlar anlaşılır. Yağ alınmasının asıl amacı vücuda enerji sağlamaktır. Sağlıklı bir erişkin günde 60 gr kadar yağ alır. Yemek alışkanlıklarına ve ailenin ekonomik durumuna göre değişmek üzere, bu yağın bir kısmı et, tavuk, balık, yumurta, süt ve süt ürünlerinden, kalanı ise tereyağı, margarin ve sıvı bitkisel yağlardan elde edilir. Yağlar vücutta deri altında ve karın zarında depolanır. Şişmanlık, yağ depolarının artması sonucunda ortaya çıkar.

(Kaynak: Prof. Dr. Mehmet Şükrü Sever, Beslenme Uzmanı Dr Zeynep Koç; Kronik Böbrek Yetersizliğinde Beslenme)